موانع ارتباطی فیزیکی و ادراکی

برای اینکه با مفهوم موانع ارتباطی بیشتر آشنا شویم ابتدا  لازم است مروری به تعریف ارتباطات و اثربخشی آن داشته باشیم. ارتباطات به زبان ساده یعنی ایحاد فهم مشترک. مانع ارتباطی چیزی است که  امکان رسیدن به این فهم مشترک را کم می کند و از اثربخشی ارتباطات می کاهد. در واقع هر عاملی که باعث شود گیرنده پیام منظور فرستنده پیام را آنچنان که او می خواهد، درک نکند یک مانع ارتباطی ایجاد می کند. این مانع ارتباطی ممکن است در هر جای فرایند ارتباطی رخ دهد. نقش مانع ارتباطی در فرایند ارتباطی در شکل زیر به وضوح نشان داده شده است.

برای آشنایی با دو نوع از این موانع ارتباطی به مثال های زیر توجه کنید:

فرستنده پیام در حال صحبت کردن است و گیرنده در حال نگاه کردن به پیام های تلفن همراه خود است.

فرستنده پیام در حال صحبت کردن است و گیرنده در حال نگاه کردن به صفحه مانیتور لپ تاپ خود است.

فرستنده در حال صحبت کردن است و گیرنده در حال نگاه کردن و گوش دادن است ولی صداهای محیطی از جمله سر و صدای دیگران و یا صداهای ماشین آلات در فضا وجود دارد.

در تمام مثال های بالا به دلیل اینکه گیرنده توجه کامل به پیام فرستنده ندارد و در نتیجه نمی تواند پیام را آنچنان که باید درک کند، مانع ارتباطی به وجود آمده است. مانع ارتباطی در این مثال ها شامل تلفن همراه، لپ تاپ و سر و صداست. به این نوع موانع ارتباطی که همگی عوامل بیرونی هستند، موانع فیزیکی گفته می شود.

حال به مثال های زیر توجه کنید:

فرستنده در حال صحبت کردن است و گیرنده به جای گوش دادن به فرستنده در ذهن خود در حال نتیجه گیری از صحبت های اوست.

فرستنده در حال صحبت کردن است و گیرنده به دلیل آخرین عملکرد اشتباه او حاضر به گوش دادن به صحبت های او نیست و دائم حرف های او را قطع می کند.

فرستنده در حال صحیت کردن  است و گیرنده در ذهن خود در حال مقایسه صحبت های او با فرد دیگری است.

فرستنده در حال صحبت کردن است و گیرنده به دلیل اینکه صحبت هایی که او با مفروضات پیشین او در تضاد است، حاضر به گوش دادن نیست.

در تمام مثال های بالا عاملی که باعث می شود گیرنده مفهوم ذهنی فرستنده را به خوبی درک نکند عوامل داخلی است که از آنها تحت عنوان موانع ادراکی یاد می شود. موانع ادارکی موانعی هستند که به دلیل خطاهای ذهنی و اداراکی مانع از فهم دقیق و کامل پیام گوینده می شوند.